Szwedzki naukowiec Henrik Ehrsson bada w jaki sposób rozpoznajemy, że nasze członki należą do naszego ciała oraz jak odczuwamy, że nasza świadomość tkwi wewnątrz ciała.
W tym celu Ehrsson przeprowadza eksperymenty mające wzbudzić sytuacje, w której uczestniczy odczuwają jakby znaleźli się poza swoim ciałem. Należy przy tym dodać, że nauka raczej stroni od przypadków doświadczeń spoza ciała (Out of Body Experience) i szufladkuje takie przeżycia jako halucynacje mózgu w pewnych ekstremalnych sytuacjach. Wiele notowanych przypadków, kiedy osoba ma poczucie opuszczenia ciała i oglądania otoczenia spoza ciała ma miejsce w szpitalach podczas operacji, kiedy pacjent jest na granicy śmierci klinicznej lub po zażyciu środków, nazwijmy to, wzbudzających inne stany świadomości, ale także podczas snu.
Taka niechęć nauki do tematu nikogo specjalnie nie dziwi. Z jednej strony temat pachnie szamanizmem, ciężko go zbadać, wymyka się naszemu rozumieniu. Z drugiej gdyby można było udowodnić tymczasowe nawet uwolnienie świadomości od ciała, postawiłoby to na głowie cały naukowy światopogląd.
Niektóre osoby przeżywające doświadczenie poza ciałem relacjonują że widziały co się wokół nich dzieje z innego miejsca, np. patrząc z góry na stół operacyjny i swoje ciało na nim leżące. Oznaczałoby to, że świadomość potrafi korzystać z nowych, nieodkrytych zmysłów, które potrafią zobaczyć coś bez pośrednictwa oczu. Separacja świadomości rodziłaby duże pytania – czym i gdzie jest świadomość, czy można „przypiąć” ją do innego ciała, a może do „ciała” nieorganicznego oraz duże nadzieje – życie pozagrobowe byłoby właściwie pewnikiem.
Wspomniany Ehrsson bada rzecz w małej skali pod kątem praktycznym. Zrozumienie mechanizmów rozpoznawania, że coś należy do ciała mogłoby pomóc osobom korzystającym z protez, aby czuć się bardziej naturalnie, ale także osobom które odczuwają fantomowe bóle w dawno amputowanych członkach.
W tym celu zrobił prosty eksperyment. Posadził na krześle ochotnika, który ma na głowie gogle wyświetlające oczom obraz z kamery ustawionej w pewnej odległości za krzesłem, nakierowanej na plecy ochotnika. Ochotnik poprzez gogle widzi obraz siebie samego w pewnej odległości przed sobą. Następnie badacz dotyka ołówkiem plecy ochotnika. Ochotnik czuje dotyk ołówka na swoich plecach, ale ma poczucie że dotyczy to „ciała” znajdującego się przed nim.
Są inne warianty eksperymentu – ochotnik z goglami podaje rękę badaczowi, który ma na głowie kamerę nakierowaną na ochotnikia. Ochotnik ma wrażenie jakby podawał rękę samemu sobie. Ochotnik leży na łóżku i patrzy w goglach w kierunku swoich stóp, jednocześnie badacz dotyka stopy ochotnika a także manekina który ma na głowie kamerę skierowana na swoje stopy. U wielu ochotników celowe rozprzężenie sygnałów wzrokowych i dotykowych, prowadzi do poczucia przebywania poza swoim ciałem, a czasem nawet, że są w „ciele” manekina.
Wiecej o projektach badawczych Henrika Ehrssona na jego stronie
Źródło grafiki: Newshopper.suleka
Na tym zdjęciu wygląda to tak jakby koleś w kasku sprawdzał czy ma większy interes od manekina 🙂
Przypominają się Odmienne stany świadomości z Williamem Hurtem 😉
W podobnym duchu utrzymane są eksperymenty z „gumową dłonią”. Kładziemy obie ręce na blacie stołu, prawą przesuwamy w bok a po jej lewej stronie stawiamy jakiś duży atlas albo słownik tak żeby nie było widać naszej „właściwej” ręki. Tam gdzie była przed chwilą kładziemy jej wierną atrapę. Teraz prosimy osobę naprzeciwko o pogłaskanie nas atrapie, po chwili wyda nam się, że atrapa jest naszą ręką. Co najciekawsze, kiedy świadomość, że atrapa jest ręką dotrze do mózgu temperatura w prawdziwej dłoni zaczyna spadać, co świadczy o tym, że mózg zaczyna się „odcinać” od rzekomo martwego organu, którego „nie widzi”.
Takie doświadczenia przeprowadzał pan o wdzięcznym nazwisku Vilayanur Subramanian Ramachandran, który, swoją drogą, jest jednym z pionierów w tej dziedzinie. Z tego co pamiętam te sprawy z ołówkiem i dotykaniem pleców wymyślił właśnie on, choć realizował je w prostszy sposób – za pomocą lustra i palca, Ehrsson jedynie eksperymentuje z nowoczesnymi technologiami. =)