Śmierć Pattona

Był najzdolniejszym amerykańskim dowódcą w trakcie II wojny światowej. Zaraz po jej zakończeniu zginął w bardzo tajemniczych okolicznościach.

Najdoskonalej sportretował go rzecz jasna George C. Scott w oscarowym filmie z 1970 roku. Postać niepoprawnego politycznie, krystalicznie uczciwego, porywczego wojskowego leżała aktorowi, ponieważ sam prywatnie był podobny. W czasie II wojny światowej formalnym szefem amerykańskiej armii był Dwight Eisenhower – jednak w filmie „Patton” nie pojawia się ani przez moment na ekranie, co było znaczącym wskazaniem relacji pomiędzy oboma dowódcami. W hołdzie dla Pattona nie mógł się znaleźć mały człowiek, zazdroszczący mu sławy, jaką cieszył się wśród żołnierzy.

George Smith Patton urodził się w 1885 roku w rodzinie o tradycjach konfederackich. Ta surowość i niewiara w to co przyniosą „nowe lepsze czasy” pozostała w nim na całe życie. W młodości był olimpijczykiem, zajmującym w Sztokholmie całkiem dobre piąte miejsce w pięcioboju nowoczesnym. Karierę wojskową rozpoczynał jako adiutant pomnikowego generała Pershinga – tego samego, od którego nazwiska nazwano amerykańskie pociski bojowe.

W trakcie II wojny światowej Patton najpierw zasłynął w Afryce, gdzie pozałatwiał sprawy, z którymi miał problem Eisenhower. Potem w jego gestii leżała operacja desantu na Sycylii, błyskawiczna i udana, ale rozpoczynająca serię wpadek, które powodowały coraz większy rozdźwięk pomiędzy nim a szefostwem US Army. Zaczęło się od mordowania jeńców niemieckich przez podległych Pattonowi żołnierzy, potem co najmniej raz spoliczkował w szpitalu amerykańskiego żołnierza, który nie miał widocznych oznak ran. Rozpoczął też ciąg niekonsultowanych przemówień, które wprawiały w osłupienie prezydenta Franklina Delano Roosevelta i Eisenhowera. Niekontrolowany wpływ na żołnierzy miały również porywcze przemowy Pattona, nie tylko zagrzewające do walki, ale również zachęcające do działań niezgodnych z kodeksem amerykańskiej armii. Z powodu rosnącej buntowniczości Pattona jego udział w operacji Overlord był ograniczony, dopiero podczas operacji Ardeny dano mu ponownie być w żywiole, ale decyzją Eisenhowera wstrzymano jego marsz na Berlin. Zdążył jednak odzyskać część złota nazistów. Generał z coraz większym obrzydzeniem przyjmował entuzjastyczne wypowiedzi Roosevelta w stosunku do Stalina, nie podobało mu się również, że rządzi nim o wiele mniej zdolny wojskowy.

Kulminacja zdarzeń nastąpiła zaraz po kapitulacji Niemiec. George Patton wygłosił wówczas bezprecedensową przemowę. Stwierdził w niej między innymi: „To, co zrobili dzisiaj politycy w Waszyngtonie i Paryżu, podobni do ołowianych żołnierzyków, to historia, o której będziecie pisać przez jakiś czas. (…) Pozwolili nam wykopać w cholerę jednego gnoja, a jednocześnie zmusili, żebyśmy pomogli usadowić się następnemu, równie złemu albo jeszcze gorszemu niż tamten. (…) Wygraliśmy tylko szereg bitew, nie wojnę o pokój. (..) Będziemy potrzebowali nieustającej pomocy Wszechmogącego, jeśli mamy żyć na jednym świecie ze Stalinem i jego morderczymi zbirami. (…) Dzisiaj powinniśmy powiedzieć Rosjanom, że mają iść w cholerę, zamiast ich słuchać, kiedy nam mówią, że mamy się cofnąć. Pokonaliśmy jednego wroga ludzkości, ale umocniliśmy drugiego, znaczenie gorszego, w którym jest więcej zła i zajadłości niż w pierwszym. (…) Niestety, niektórzy z naszych przywódców są po prostu cholernymi durniami i nie mają pojęcia o historii Rosji”. Podczas oficjalnego spotkania Aliantów w Paryżu 11 maja 1945 roku dorzucił: „Powinniśmy podrzeć te cholerne porozumienia z Sowietami i ruszyć prosto na wschodnie granice”.

Przebywając jesienią w Europie, Patton zamierzał powrócić do USA i odciąć się od polityki prowadzonej przez następcę Roosevelta, Harry’ego Trumana. Od początku roku przeżył dwa tajemnicze wypadki: najpierw jego samolot został zaatakowany przez, zdawałoby się, sojuszniczą maszynę, podczas jazdy samochodem jego głowa minęła się o centymetry z wystającą z pobocza kosą. W niedzielę 9 grudnia 1945 roku zdarzyło się jednak coś, w przypadku czego Patton nie miał już tyle szczęścia.

Tego dnia jego samochód na prostej i pustej drodze niedaleko Mannheim został najechany przez nadjeżdżającą z naprzeciwka ciężarówkę. Prowadził ją ciemnoskóry kapral Douglas Thompson, który bezprawnie wyprowadził wóz z bazy wojskowej. Kierowcy samochodu ani trzeciemu pasażerowi, generowałowi Gayowi, nic się nie stało, zaś Patton leżał wyrzucony do przodu z raną na twarzy, z której płynęła krew. Zawieziono go do szpitala wojskowego w Heidelbergu. W połowie grudnia jego stan poprawił się i mimo złamanego kręgosłupa szyjnego zamierzano go przewieźć do Stanów, ale 21 grudnia jego stan nagle się pogorszył i Patton zmarł.

Można byłoby nawet w taką wersję uwierzyć, gdyby nie to co się działo później – nie przeprowadzono sekcji zwłok generała, Thompsonowi nie przedstawiono żadnych zarzutów, zaginęły wszystkie dokumenty ze śledztw w sprawie wypadku, zniknął nawet feralny cadillak Pattona. Po wojnie działający dla OSS (poprzednika CIA) Douglas Bazata twierdził, że to on strzelił pociskiem o niskiej prędkości z pobocza szosy do Pattona, trafiając go w kark. Pojawiły się także informacje, że Thompson, którego dalsze losy pozostają nieznane, był agentem NKWD. Największe jednak wątpliwości budzi sam przebieg wypadku, gdyż w przypadku zderzenia się prawym błotnikiem z ciężarówką, Patton powinien został wyrzucony na bok, a nie do przodu.

Trudno sobie wyobrazić, do jakiego radykalizmu mógłby się posunąć ledwie 60-letni, otoczony legendą, bogaty i niezależny Patton po powrocie do ojczyzny. Jego nagła, dziwna śmierć okazała się na rękę establishmentowi.

Źródło grafiki: (C) Piotr Mańkowski