Pamiętaj o parasolu

Możliwe, że na nasz piękny kraj mogą spaść szczątki zużytego europejskiego satelity GOCE. Na przyjęcie kosmicznych śmieci szykują się mieszkańcy Olsztyna i Łomży. 

Europejska Agencja Kosmiczna ESA zbudowała satelitę GOCE w celu dokładnego zbadania pola grawitacyjnego Ziemi oraz przemieszczania się wody w oceanach. GOCE wystrzelono na stosunkowo niską orbitę 250km w marcu 2009 r. Początkowo planowano misję na 20 miesięcy, ale potem została przedłużona o kolejnych 18 miesięcy.

Na pokładzie satelity znajdują się dwa instrumenty pomiarowe – gradientometr do badania szybkości zmian przyspieszenia ziemskiego oraz odbiornik GPS do wyznaczania dokładnej pozycji satelity. Pozyskane przez nie dane są wykorzystywane do zrobienia dokładnego modelu sił grawitacji, czyli geoidy.

Geoida jest teoretyczną powierzchnią na której siła ciężkości jest stała. Powierzchnia ta nie pokrywa się z fizyczną powierzchnią ziemi, która ma różne ukształtowanie i różne gęstości materiałów pod powierzchnią. A jak się ma do tego cyrkulacja wody w oceanach? Jeśli przyjmiemy dla przykładu, że dno oceanu jest płaskie, to woda będzie płynąć niczym w rynnie tam gdzie jest większa grawitacja, czyli tam gdzie geoida jest niższa.

Aby pomiary były dokładne, satelita musiał lecieć nisko, z początkowej orbity 250km został obniżony do 210km. Przy tym ze względu na tarcie o szczątkową atmosferę na tej wysokości, utrzymanie stałej orbity wymagało korekt silnikami. GOCE chowa pod maską silnik jonowy, niczym z filmów science fiction. W baku miał zapas 40kg ksenonu, który zamieniany jest przez silnik w strumień jonów. Silnik jonowy nie ma mocy tradycyjnych silników rakietowych, jego impuls porównywalny jest do siły kilku spadających kropel, ale ma o niebo korzystniejszy współczynnik siły do masy, dzięki czemu satelita z powodzeniem robił korekty kursu przez trzy lata.

Paliwo się w końcu wyczerpało i GOCE leci po zacieśniającej się spiralnej orbicie na spotkanie z Ziemią. Im niżej zlatuje, tym większy jest opór powietrza i tym bardziej spirala się zacieśnia. Na pewnej wysokości to co się nie spali zostanie rozerwane na mniejsze kawałki. Z tony żywej wagi na Ziemię może doleci około 250kg i to w kilkudziesięciu kawałkach. Szanse że spadną na Polskę szacuje się na 0.15%. Najprawdopodobniej spadnie gdzieś do oceanu, który tak pilnie badał.

Pytania, których nikt w mediach nie zadaje są następujące. Dlaczego satelita nie ma mechanizmu bezpiecznego lądowania? Czy naprawdę nie można było zrobić kontrolowanej autodestrukcji, wyposażyć go w spadochron, w ostateczności zestrzelić tak by ze stuprocentową pewnością spadł na obszar niezamieszkały?

Tunguska galeria satelitów i sond

Więcej o ostatnim zjeździe GOCE na stronach ESA

Źródło grafiki: big.gov.uk