Magnavox Odyssey

Pod koniec lat 60-tych amerykański wynalazca i inżynier, Ralph Baer rozpoczął poważne rozmyślania nad czymś, co nie było związane z codziennością, lecz wybiegało w przyszłość.

Za dnia jako szary inżynier zatrudniony w Sanders Associates, nowo utworzonym oddziale Lockheeda, pracował nad sprzętem dla wojska, po godzinach zaś oddawał się marzeniom. Baerowi zaświtał w głowie pomysł, że oto odbiornik telewizyjny może stanowić medium dla nowego rodzaju rozrywki. Na razie nie było jeszcze rozpowszechnionych gier wideo, więc Baer musiał wymyślić coś skrojonego na ówczesne możliwości. Marzyła mu się wizja przeniesienia na szklany ekran gier planszowych, ewentualnie jakiejś dyscypliny sportu, na przykład ping ponga. W 1966 r. sporządził słynny czterostronicowy plan opisujący w punktach, jak powinny funkcjonować gry wyświetlane na ekranie odbiornika telewizyjnego. Nazywany przez niektórych Nostradamusem multimediów, Baer już wtedy nakreślił wizję, w której ludzie za pośrednictwem telewizora nie tylko mogliby oglądać programy, ale także bawić się, a nawet dokonywać zakupów na odległość.

Od spisanych na kartce planów Baer przeszedł w kolejnych trzech latach do czynów. Po wyprodukowaniu kilku przejściowych wersji, w styczniu 1969 r. z ramienia Sanders Associates przestawił swoje najważniejsze dzieło – Brązowe Pudełko, czyli pierwszą w historii programowalną jednostkę do gier wideo. Zabawka umożliwiała grę w ping ponga oraz m.in. bardzo uproszczone wersje piłki nożnej i siatkówki. W międzyczasie powstał prototyp pistoletu świetlnego, dzięki któremu można było strzelać do obiektów na ekranie. Po trafieniu przedmiot znikał, zupełnie jak rzutki zestrzeliwane przez myśliwego, które szybko przystosowano do współpracy z Brązowym Pudełkiem. Baer miał na stanie kompletne urządzenie do interaktywnej zabawy, opatentowany i sprawny prototyp pierwszej na świecie konsoli do gier.

Gdy sprzęt był już gotowy, jego twórca zgłosił się z ofertą do producentów telewizorów, chcąc wdrożyć masową produkcję. Tacy potentaci jak RCA (Radio Corporation of America), General Electric, Zenith czy Magnavox ustawili się w kolejce, żeby zobaczyć prezentację Brązowego Pudełka. Niemal rok trwało, zanim nadeszły odpowiedzi. Pierwsze zgłosiło się RCA, chętne do rozpoczęcia produkcji. Przedłużające się negocjacje obnażyły jednak nagą prawdę. RCA wcale nie chodziło o wykupienie licencji na produkcję Brązowego Pudełka, lecz przejęcie pełnych praw do niego. Sanders Associates oraz Ralph Baer nie chcieli się na to oczywiście zgodzić. Sprawieniem losu jeden z przychylnych projektowi pracowników RCA, Bob Enders, zmienił miejsce zatrudnienia i wznowił negocjacje z ramienia innego potentata rynku elektronicznego, firmy Magnavox. Przekonał szefostwo, żeby raz jeszcze obejrzało Brązowe Pudełko. Prezentacja zakończyła się sukcesem – dzieło Ralpha Baera otrzymało zielone światło.

Po wstępnym zbadaniu wynalazku okazało się, że żadne techniczne względy nie stanowią problemu dla jego masowej produkcji. Nie posiadające procesora, składające się z 40 diod i 40 tranzystorów Brązowe Pudełko dawało się łatwo powielić. Początkowo planowano ochrzcić nową maszynę jako Skill-O-Vision, jednak zmieniono plany. W marcu 1972 r. Magnavox zaprezentował urządzenie o nazwie Odyssey. Była to pierwsza w historii konsola, pozwalająca bawić się grami wideo w domu. Przygotowano kampanię promocyjną, w której była mowa o „tajemniczym produkcie”, podgrzewając atmosferę oczekiwania.

I oto wreszcie, kosztując 100 dolarów, posiadając dwa kontrolery i mogąc się poszczycić na starcie 12 różnymi, prostymi grami w swoim portfolio, Magnavox Odyssey (na zdjęciu) wszedł na rynek. Za dodatkowe 25 dolarów można było dokupić następcę wspomnianego wcześniej pistoletu świetlnego. Na początku owo urządzenie faktycznie przypominało pistolet, potem zwiększyło swe gabaryty, aż wreszcie zaczęło przypominać sztucer. Często zapomina się o tym, że u samego zarania przemysłu, były już znane tak wyrafinowane akcesoria, podobnie jak urządzenie przypominające dzisiejszą mysz komputerową.

W dłuższej perspektywie Odyssey zawiodła kampania reklamowa. Zaangażowano do niej samego Franka Sinatrę, który użyczył twarzy do publikowanych w prasie ogłoszeń. Problem stanowiło coś innego. Otóż konsolę dystrybuowano wyłącznie przez sieć Magnavox, przez co wielu klientów było mylnie przekonanych, że działa ona wyłącznie na telewizorach tej firmy. Sprzedało się łącznie około 100 tys. egzemplarzy, choć sam Baer szacuje tę liczbę na 360 tys. Którykolwiek z szacunków nie uznałoby się za stan faktyczny, pierwsza konsola w dziejach nie okazała się sukcesem rynkowym. Baer próbował rozszerzyć jej możliwości, dodając dźwięk i ulepszając grafikę, jednak los Odyssey wydawał się przesądzony. Wielu hurtownikom wydawało się wówczas, że cały pomysł „gier elektronicznych” umiera śmiercią naturalną. W 1974 r. produkcja Odyssey została wstrzymana.

Pierwsza na rynku konsola do gier wideo weszła do panteonu historii. Jej twórca zmarł 6 grudnia 2014 roku.

Źródło grafiki: (C) Piotr Mańkowski