Lepiej nie znać Jamesa

Jest 30 września 1955 r. Sportowe Porsche Spyder Jamesa Deana zalicza czołowe zderzenie z pędzącym z naprzeciwka samochodem.

Znajdujący się na siedzeniu pasażera mechanik Rolph Wutherich wylatuje jak z procy ponad maską. Zdoła przeżyć. Dean nie ma tyle szczęścia – zatrzymuje go kierownica, łamiąc kark i pozostawiając umierającego w sprasowanym jak harmonijka wozie. W tym momencie rodzi się legenda i jednocześnie zaczyna mówienie o sprawach osłoniętych wcześniej welonem tajemnicy. Dean pokazywał się publicznie z wieloma kobietami, za jego dziewczynę uchodziła sama Maila Nurmi – późniejsza prowadząca „Vampiria Show”, znana także z udziału w niesławnym filmie Eda Wooda „Plan 9 z kosmosu”. Podobno zerwał z nią mówiąc, że nie chce chodzić z papierową postacią z komiksu. I mimo że Martin Landau i Dennis Hopper publicznie oświadczają, że ich przyjaciel był tak samo męski jak oni, to jednak plotki się mnożą i w końcu znajdzie się człowiek, reżyser Rogers Brackett, będący dowodem na to, co podejrzewano. To on wprowadził Deana w wielki świat kina, a także w początkowym okresie kariery, przed zagraniem w „Na wschód od Edenu” dzielił z nim mieszkanie oraz alkowę. „Kochałem go nad życie, a on kochał mnie” – powie po latach.

Wyznania Bracketta potwierdza wiele innych faktów tworzących w miarę spójną układankę. Kariera przez łóżko – jakież to banalne i niesprawiedliwe! Część fanów krzyczy, że to nieprawda, inni oświadczają, że nie ma to dla nich znaczenia. Mają rację. Dla nich Dean jest najprawdziwszym z aktorów, naturszczykiem grającym zawsze samego siebie. Niepogodzonym ze światem, pozostającym na uboczu i mówiącym wszystkim, że chce żyć inaczej. Ale jak? Tego sam nie wie. Raz wygłoszonego dialogu nie potrafi powtórzyć w ten sam sposób. Często opuszcza plan, trudno nad nim zapanować, pije. I jeździ też, za szybko. „Too fast to live, too young to die” – zaśpiewają The Eagles. Morrissey zadedykuje swojemu idolowi już pierwszy singiel z debiutanckiej solowej płyty. Suedhead opowiada o powracających wspomnieniach z przeszłości. W finałowej zwrotce pada: „Czy naprawdę musiałeś zakradać się do mojego pokoju i czytać mój dziennik? Żeby zobaczyć, tylko po to, żeby zobaczyć te rzeczy, które i tak wiedziałeś, że pisałem o tobie”. Teledysk kończy się ujęciem Morrisseya siedzącego na pustym cmentarzu w Fairmount przy mogile Deana.

Faktycznie, niektórych tajemnic nie ma co rozgrzebywać. Gdy mając kilkanaście lat obejrzałem po raz pierwszy „Na wschód od Edenu”, nie znałem jeszcze biografii gwiazdora i odebrałem go jako znakomity film. James Dean nie stał się dla mnie takim bohaterem jak McQueen czy Brando, ale jego niezwykłość była, jest i będzie niezaprzeczalna. Dziś ten odbiór będzie zapewne skażony tym co przeczytałem o nim, próbą wyłapania w jego grze jakichś fragmentów ze świata rzeczywistego. Dlatego szczęśliwi, którzy jeszcze nie widzieli filmów z Deanem i wiedzą o nim niewiele. Przeżyjecie ciekawą historię.

Telewizyjny wywiad z Jamesem Deanem

Źródło grafiki: (C) Piotr Mańkowski