Kompleks Riese

Niezależnie od tego, co zostanie znalezione w okolicach Wałbrzycha, sama koncepcja istnienia ukrytych aktywów III Rzeszy ma solidne podstawy.

Riese po niemiecku oznacza olbrzyma. Na pomysł zbudowania potężnego kompleksu na terenach na południowy wschód od Wałbrzycha wpadł ktoś w III Rzeszy w 1943 roku. Kto konkretnie wydał decyzję, żeby ruszać z pracami i wyasygnował w budżecie upadającego reżimu dziesiątki tysięcy ton stali i cementu, tego nie wiadomo. Jeszcze większym pytaniem jest: w jakim celu postanowiono drążyć tunele i budować podziemne pieczary w tym położonym z dala od potencjalnego frontu miejscu.

Po projekcie zachowała się jedynie szczątkowa dokumentacja. Szacowany budżet Riese wynosił 150 mln marek, co w porównaniu z przedwojenną pensją Hitlera jako kanclerza, wynoszącą 45,000 marek daje sumę dużą, ale nie obłędną.

Kompleks zaczął powstawać w obrębie czworokąta, którego rogi stanowiły obecne wioski Sokolec, Rzeczka, Jugowice górne oraz Soboń. Jest to obszar Gór Sowich, a wspomniane lokacje aż do 1945 roku nazywały się z niemiecka. Na teren kilkudziesięciu kilometrów kwadratowych spędzono więźniów, których zadaniem było wiercenie tuneli w górach, budowa infrastruktury, korytarzy, sztolni i torów kolejowych. W Rzeczce postawiono potężną centralę telefoniczną, zaś w Osówce (na zdjęciu) długość wyżłobionych tuneli przekroczyła półtora kilometra! We współczesnej Polsce trudno byłoby znaleźć roboty inżynieryjne o podobnym rozmachu.

Sowiety parły coraz mocniej, więc luminarze III Rzeszy postanowili przyspieszyć prace. Niezbyt wydajnych przymusowych robotników zastąpili profesjonaliści z firmy Todt, których zwierzchnikiem był sam Albert Speer.

Po co to wszystko budowano? Jak wiele rzeczy wymyślanych przez nazistów pod koniec wojny, także zapewne i ten projekt był swego rodzaju majaczeniem, kreacją snu o potędze. Wiara, że zdegenerowana III Rzesza była w stanie w sprawny, realny sposób realizować dalekosiężne plany czy też prowadzić tajemnicze eksperymenty jest co najmniej naiwna. Ale za tym, co robiono w Górach Sowich, kryje się garść prawdopodobnej teorii. Otóż najbardziej przewidujący współpracownicy Hitlera już po klęsce stalingradzkiej rozumieli, że wojna jest przegrana i że trzeba spróbować zachować coś dla kolejnych pokoleń germańskich, które w kolejnych latach będą miały kapitał, dzięki któremu zdołają się odrodzić. Złoto lokowano głównie na terenie Niemiec, jak choćby miało to miejsce z zamaskowanym eldorado w Merkers w Turyngii. Pamiętajmy przy tym wszakże, że Wrocław i Wałbrzych były miastami niemieckimi i nie należało się liczyć z tym, że nawet po przegranej wojnie trafią w polskie ręce.

Dlatego hipoteza, że kompleks Riese powstał po to, by stanowić spichlerz dla przyszłych pokoleń wydaje się prawdopodobna. To nie jest labloidowy letni humbug. Kompleks korytarzy i sztolni z zamaskowanymi wejściami mógł stanowić miejsce do ukrycia cennych aktywów: surowców, dokumentów czy dzieł sztuki. Jeśli było tam też złoto, to na pewno nie w wielkich ilościach, gdyż jak już pisaliśmy na Tungusce, nie zdołano się doliczyć jedynie kilkunastu procent złota nazistów. Poza tym słynne „złoto Wrocławia” najprawdopodobnie ulokowano w zupełnie innych lokalizacjach. Nie zmienia to faktu, że Riese był w miejscu zacisznym, z dala od frontu, doskonale nadającym się na uczynienie zeń depozytariusza cennej wiedzy. Na pewno nie można było składować precjozów w Berlinie, co do którego istniała uzasadniona obawa, że zostanie doszczętnie splądrowany przez czerwonoarmistów.

Już w lutym 1945 roku Armia Czerwona zamknęła pierściem wokół Wrocławia. Pociąg o którym mowa w mediach musiał więc wyjechać do Świebodzic wcześniej. Żyją do dziś świadkowie, którzy opisują nawet jak ów wyglądał. Wiadomo też, że nie dotarł do swojej stacji docelowej, czyli do Wałbrzycha. Zniknął na terenie Gór Sowich. Czy było w nim złoto? Zapewne nie; a jeśli już, to jedynie podręczne ilości. Czy były w nim dokumenty wywiezione z zagrożonego Wrocławia? Zapewne tak. Czy ów pociąg tkwi do dziś schowany w którymś z zamaskowanych tuneli, do którego podciągnięto tory i następnie je zdemontowano? Bardzo możliwe – tego zresztą dowiemy się zapewne w przeciągu najbliższych tygodni.

Zagadka pociągu zostanie rozwiązana, ale Riese dalej będzie bezlitośnie strzegł swych pozostałych tajemnic.

Źródło grafiki: zs3.wroc.pl