Bruksela

Nie lubię Paryża ani Berlina, a Londyn jest ostatnio zatłoczony i na Piccadilly Circus człowiek słyszy słowo na „k” prawie tak często jak na stacji metra Centrum w Warszawie.

Jedynie z Brukseli pozostały mi wspomnienia, zwłaszcza te związane z horrorem, których nie sposób wymazać z pamięci. Pierwszy raz trafiłem tam na samym początku lat dziewięćdziesiątych, ale wówczas poza zwiedzeniem katedry z dziełami Van Eycka nie zobaczyłem niczego szczególnego. W 1998 roku pojechałem tam razem z Ravenem, znanym w tym czasie z pracy w Secret Service. Zostaliśmy wysłani jako dziennikarze na turniej Magic the Gathering. Impreza odbywała się w niesamowitym miejscu, w centrum wystawienniczym tuż obok stadionu Heysel, gdzie metro kończy swój bieg, a okolica cały czas nosi w sobie piętno tragedii z 1985 roku.

Pogoda w mieście nie była nadzwyczajna. Całe dni szarości, wypełnione rozpryskiwanym z nieba kapuśniaczkiem, dokładnie tak jak w piosence Dalidy, Il pleut sur Bruxelles. Spacerując po okolicach Heysel, trafiłem na niesamowite tereny. Z jednej strony znajdowało się się tam słynne Atomium, a obok niego Kinepolis, czyli drugi największy w Europie multipleks z prawie 40 salami. Był jak ogromne lotnisko, z odchodzącymi od głównego korytarza strzałkami z kolejnymi numerami. Jednak po wyjściu z tego lśniącego przybytku, trafiało się na rozrzucone na trawniku śmietnisko, kawałek dalej na ciasnej uliczce obrośniętej z obu stron drzewami wyjeżdżał tramwaj, który bez ostrzeżenia był w stanie stratować idącego uliczką pieszego. Poza tym pustka, żywej duszy. Nabrałem wówczas wrażenia, że gdzieś w okolicy spaceruje sobie sam diabeł. Nigdy wcześniej ani później żadne miejsce nie podziałało na mnie równie mocno. Po powrocie do Warszawy napisałem swoją pierwszą i jedyną powieść, opartą na tych impresjach.

Brukselę poznałem lepiej w latach 2008-2010, gdy trzykrotnie jeździłem tam na BIFFF, czyli największy europejski festiwal horroru i fantastyki, święto dla ludzi związanych z gatunkiem grozy. Jest to miejsce spotkań ludzi z branży oraz fanów, jedyna okazja gdy można uścisnąć prawicę Uwe Bollowi albo stanąć oko w oko z twórcą Zjedzonych żywcem. Nawiasem mówiąc, pamiętam jaki kiedyś miałem w wypożyczalni problem z odebraniem kasety z tym filmem. Za plecami stała matka z małym dzieckiem, a ja czułem wstyd, że przyszedłem pożyczyć tak niecny film. Powiedziałem więc jedynie z włoska, że proszę o film Mandziati wiwi.

Potęga BIFFF wyzierała już z samego plakatu, corocznie zdobiącego imprezę. Lista twórców przygotowujących takowe była nietrywialna: Moebius, Rosiński, Loisel, by wymienić tylko najsławniejszych. Impreza odbywała się w zrewitalizowanym kompleksie Tour & Taxis, znajdującym się obok kanału. Miejsce przypomina nieco stylem Starą Zajezdnię w Krakowie, tyle że rozmiarowo jest kilkakrotnie większe.

Projekcje na BIFFF rozpoczynają się o godzinie 16:00, gdy puszczane są produkcje z okolic „juvenile fantasy”, zaś najbardziej srogie horrory asygnuje się jako klasyczne „midnight movies”, czyli podawane o północy.

Brukselska publiczność to starzy wyjadacze, którzy podczas oglądania horrorów ryczą ze śmiechu, a nie boją się. Niemal każda projekcja jest komentowana na bieżąco, z niektórych rejonów sali odzywają się wręcz wuwuzele. Gdy na ekranie pojawia się księżyc w pełni, jakiś delikwent na sali zaczyna wyć jak wilk, co za chwilę podchwytują inni. Gdy oglądamy slasher, w którym bohater otwiera skrzypiące drzwi, na sali ktoś panicznie krzyczy „Nooooou”. Gdy wreszcie w jednej z pierwszych scen widzimy dorodne piersi przebierającej się w szatni bohaterki, z jednego z pierwszych rzędów pada namiętne „J’adore cet film!” Tacy są horrorofile. Trzeba się do tego przyzwyczaić albo na BIFF w ogóle nie przyjeżdżać. Widziałem tylko raz, gdy festiwalowej publiczności pospadały kapcie z nóg i zupełnie ich zatkało. Było to podczas projekcji Serbian Film, chłamu tak zwyrodniałego, że w hiszpańskim Sitges dyrektor artystyczny pokazującego go festiwalu miał wręcz problemy z lokalną prokuraturą. Teraz sobie sprawdzam, że jego belgradzki reżyser ani scenarzysta niczego więcej już nie zrobili. Najwyraźniej nikt nie chciał mieć do czynienia z dziwolągami, którzy przekroczyli czerwoną linię, gdzie kończy się umowność horroru.

Pomiędzy projekcjami można było spotkać ciekawych ludzi. Był Joon-ho Bong, czyli późniejszy reżyser Snowpiercera, który jako szef jury często spacerował z byłą ukochaną Tima Burtona, wyglądającą jak Morticia Adams, Lisą Marie. Spotkałem wspomnianego wcześniej włoskiego mistrza filmów z kanibalami, Umberto Lenziego. Ów starszy pan w marynarce z łatami na łokciach narzekał, że współczesne kino to już nie to co dawniej, gdy swe dzieła kręcili Fellini z Antonionim. Poznałem Neila Marshalla, reżysera całkiem niezłego Zejścia. Co więcej, widziałem na własne oczy Dee Wallace, czyli panią, która grała żoną faceta zgwałconego przez wilkołaczycę w Skowycie.

Dwóch fanów na BIFFF przykuwało uwagę. Jeden z nich miał 60 lat, wyglądał na poczciwego portiera i nie opuszczał żadnej projekcji. No i Remy, postać-instytucja w Beneluksie. Najbardziej znany fan horroru, który gdy miał nastrój, biegał po sali i pokazywał swoje cycki albo – gdy już był w bardziej melancholijnym nastroju – zakładał sobie na głowę różowe uszy króliczka Playboya. W trakcie projekcji Remy próbował zawsze zaserwować w odpowiednim momencie jakiegoś one-linery, ale niestety wychodziły z tego mało zabawne kawałki. Cóż, taki był – rzucający się wizualnie w oczy i niezbyt wygadany. Ale podobno dobrze pisał, prowadząc jednego z najbardziej popularnych w Beneluksie blogów.

W Brukseli wielką czcią otaczany był Uwe Boll. Projekcja jego Postala została nagrodzona owacją na stojąco. To nie chodzi o to, że tutejsi widzowie są miłośnikami złego kina, lecz po prostu Bolla traktują jako „swojego”, jako człowieka, który nigdy ich nie zdradzi. W horrorze ta wspólnota, zrozumienie dla innych i chęć ceremonialnego uczestniczenia w kontrolowanych skokach w grozę jest prawdziwym spoiwem. Mocniejszym być może niż w przypadku kibiców piłkarskich.

W Brukseli podobno znika bez śladu najwięcej osób spośród wszystkich europejskich metropolii. Pamiętałem o tym, wracając piechotą do oddalonego o kilka kilometrów hotelu po zakończonych o drugiej w nocy projekcjach. Mijałem bulwar Simona Bolivara, widziałem oświetlony nocą kościół Notre-Dame de Laeken, wreszcie kolorowe metro Rogier. Daleko stąd do odhumanizowanej dzielnicy UE.

I do diabła spod Heysel również.

Źródło grafiki: (C) Piotr Mańkowski